سوره ی حمد دو بار بر حضرت محمد (ص) نازل شده است؛ یک بار در مکه و یک بار در مدینه. دو بار نازل شدن این سوره، نشانه ی اهمیت زیاد آن است.

بسیاری از اوقات جبرئیل خدمت پیامبر (ص) می رسید، به شکل مردی به نام دِحیِه دیده می شد. دحیه مردی خوش سیما و زیبارو بود که زیباتر از او در مدینه نبود. وقتی جبرئیل می خواست نزد پیامبر (ص) بیاید، از حضرت اجازه می گرفت. او در حضور حضرت محمد (ص) مودبانه می نشست. از آن جا که جبرئیل به شکل « دحیه» خدمت رسول خدا (ص) می رسید، پیامبر (ص) به یارانش گفته بود هرگاه دیدید دحیه پیش من است، کسی نزد من نیاید.

فرشته ای که آیه های قرآن را برای پیامبر (ص) می آورد، جبرئیل نام داشت. در آیه ی 97 سوره ی بقره می خوانیم : جبرئیل به فرمان خدا قرآن را بر قلب تو نازل کرده است.

مردم در روزگار پبامبر (ص) بت پرست و گمراه بودند. آنان دخترانشان را زنده به گور می کردند، به بهداشت و نظافت اهمیت نمی دادند، به شکل بی رحمانه ای با یک دیگر می جنگیدند، از علم و دانش بی بهره بودن، به زنان خیلی ستم می کردند و خلاصه آن که در وضعیت بسیار بدی به سر می بردند. اگر قرآن و دستورهای خدا یک باره نازل می شد، مردم آن روزگار آن را قبول نمی کردند. خدا آیه های قرآن را به تدریج نازل کرد تا مردم را آهسته آهسته از بدی ها و زشتی ها جدا کند.

در زبان عربی، کلمه ی آیه به معنای علامت و نشانه است. آیه های قرآن را نیز برای این به این نان نی خوانند که هر یک نشانه ای از هدایت خداوند و درستی سخن حضرت محمد (ص) است. جمع کلمه ی آیه، آیات است. اندازه ی هر آیه را پیامبر (ص) تعیین کرده است.

رسول خدا (ص) به حفظ و نگهداری آیه های قرآن اهمیت بسیاری می داد. او آیه های نازل شده را به سرعت تکرار می کرد تا یارانش بی کم و کاست آن ها را بنویسند. خدای بزرگ در آیه هایی از سوره ی قیامت، سوره ی طه و سوره ی اعلی، به پیامبر (ص) اطمینان داد که خدا خودش نگه دار آیه های قرآن خواهد بود و قرآن به طور کامل حفظ خواهد شد و دیگر نیازی نیست که پیامبر در تکرارآیه ها شتاب کند.

در نزدیکی شهر مکه، کوهی به نام «حرا» وجود دارد که به آن «کوه نور» هم می گویند. در قسمت بالای کوه، غار کوچکی است که به غار «حرا» مشهور است. اولین آیات قرآن کریم، یعنی 5 ایه اول سوره ی علق، در همان جا بر پیامبر (ص) نازل شده است. غار «حرا» محل عبادت پیامبر (ص) بوده است.

«نازل شدن» یعنی از بالا به پایین امدن. نازل شدن قران هم یعنی قران از طرف خدای بزرگ و بلند مرتبه برای راهنمایی انسان ها فرستاده شدهاست؛ برای همین هم یکی از نام های قران تنزیل (نازل شده) است.